անգուժատ
Middle Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- անկուժատ (ankužat), անգօժատ (angōžat), անկժատ (ankžat), անգուշատ (angušat), էնկիւժէնտ (ēnkiwžēnt), էնկիւժէտ (ēnkiwžēt), անկուժակ (ankužak), անիշատ (anišat)
Etymology
[edit]From Classical Persian انگژد (angužad)[1][2][3][4] or from Parthian,[5] from Proto-Iranian *Hanguǰatu.[6]
Attested in Ašxarhacʿoycʿ in the compound անգուժատ-ա-բեր (angužat-a-ber), անգժատ-ա-բեր (angžat-a-ber, “bearing silphium”).
Noun
[edit]անգուժատ • (angužat) (genitive singular անգժատի)[3]
- asafoetida
- 1184, Mxitʻar Heracʻi, J̌ermancʻ mxitʻarutʻiwn [Relief of Fevers] :[7]
- Այլ դեղ որ օգտէ այդ ջերմանտ՝ երբ եփած լինի նիւթն․ ա՛ռ նանխուայ տասն դրամ․ անիսոն, եւ քարաւէ եօթն եօթն դրամ․ դարապղպեղ երեք դրամ․ զանճապիլ չորս դրամ․ անգուժատ հինգ դրամ․ սումպուլ տասն դրամ․ զայս զամէնս աղա եւ մաղէ․ եւ յիստկած մեղրով շաղւէ․ եւ տուր երկու դրամ եւ կէս ռազիանի եւ կարօսի ջրով. բայց ՚ի նոպայի օրն մի՛ տաս։
- Ayl deġ or ōgtē ayd ǰermant, erb epʻac lini niwtʻn; áṙ nanxuay tasn dram; anison, ew kʻarawē eōtʻn eōtʻn dram; darapġpeġ erekʻ dram; zančapil čʻors dram; angužat hing dram; sumpul tasn dram; zays zamēns aġa ew maġē; ew yistkac meġrov šaġwē; ew tur erku dram ew kēs ṙaziani ew karōsi ǰrov. baycʻ ’i nopayi ōrn mí tas.
- Այլ դեղ որ օգտէ այդ ջերմանտ՝ երբ եփած լինի նիւթն․ ա՛ռ նանխուայ տասն դրամ․ անիսոն, եւ քարաւէ եօթն եօթն դրամ․ դարապղպեղ երեք դրամ․ զանճապիլ չորս դրամ․ անգուժատ հինգ դրամ․ սումպուլ տասն դրամ․ զայս զամէնս աղա եւ մաղէ․ եւ յիստկած մեղրով շաղւէ․ եւ տուր երկու դրամ եւ կէս ռազիանի եւ կարօսի ջրով. բայց ՚ի նոպայի օրն մի՛ տաս։
- 1184, Mxitʻar Heracʻi, J̌ermancʻ mxitʻarutʻiwn [Relief of Fevers] :[8]
- Ապա թէ յերկար քաշէ այս ջերմս, եւ ձմեռն ՚ի վերայ հասանի, եւ եփելոյ նշանն երեւնայ, ապա պատեհ է ՚ի բան տանիս մէկ մի ՚ի տաք մաճուննոյն, զերդ անգժատի մաճունն, կամ անգժատի հապն, յամէն երեք օր տուր կէս դրամ․ օգտէ թէ ած կամի։
- Apa tʻē yerkar kʻašē ays ǰerms, ew jmeṙn ’i veray hasani, ew epʻeloy nšann erewnay, apa pateh ē ’i ban tanis mēk mi ’i takʻ mačunnoyn, zerd angžati mačunn, kam angžati hapn, yamēn erekʻ ōr tur kēs dram; ōgtē tʻē ac kami.
- Ապա թէ յերկար քաշէ այս ջերմս, եւ ձմեռն ՚ի վերայ հասանի, եւ եփելոյ նշանն երեւնայ, ապա պատեհ է ՚ի բան տանիս մէկ մի ՚ի տաք մաճուննոյն, զերդ անգժատի մաճունն, կամ անգժատի հապն, յամէն երեք օր տուր կէս դրամ․ օգտէ թէ ած կամի։
- 13th century, Faraj the Syrian, Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden] 51:[9]
- Եւ առ խոզտի նուկի մէկ եւ անգուժատ՝ դրամ տասն, ծեծէ զանգուժատն ու խառնէ ի հետ քիչ մի ալոյր […]
- Ew aṙ xozti nuki mēk ew angužat, dram tasn, cecē zangužatn u xaṙnē i het kʻičʻ mi aloyr […]
- Եւ առ խոզտի նուկի մէկ եւ անգուժատ՝ դրամ տասն, ծեծէ զանգուժատն ու խառնէ ի հետ քիչ մի ալոյր […]
- 1478 – 1492, Amirdovlatʻ Amasiacʻi, Angitacʻ anpēt [Useless for Ignoramuses] :[10]
- Անգուժատ· որ է անճուտան, որ է հլթիսն․ յիշած է։
- Angužat· or ē ančutan, or ē hltʻisn; yišac ē.
- Անգուժատ· որ է անճուտան, որ է հլթիսն․ յիշած է։
Related terms
[edit]Descendants
[edit]- → Armenian: անգուժատ (angužat)
References
[edit]- ^ Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 98
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “անգուժատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 185ab
- ↑ 3.0 3.1 Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “անգուժատ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 48a
- ^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “անգուժատ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 53b
- ^ Tremblay, Xavier (2005) “Irano-Tocharica et Tocharo-Iranica”, in Bulletin of the School of Oriental and African Studies[1], volume 68, number 3, page 438
- ^ Bailey, H. W. (1979) Dictionary of Khotan Saka, Cambridge, London, New York, Melbourne: Cambridge University press, page 1b
- ^ Mxitʻar Heracʻi (1832) J̌ermancʻ mxitʻarutʻiwn [Relief of Fevers] (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ) (in Middle Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 118
- ^ Mxitʻar Heracʻi (1832) J̌ermancʻ mxitʻarutʻiwn [Relief of Fevers] (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ) (in Middle Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 127
- ^ Čʻugaszyan, B. L. (1980) Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy (ŽG dar) [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden (13th century)][2], Yerevan: Academy Press, page 108
- ^ Basmaǰean, K. Y., editor (1926), Amirtovlatʻi Amasiacʻwoy angitacʻ anpēt [Useless for Ignoramuses of Amirdovlatʿ Amasiacʿi][3], Vienna: Mekhitarist Press, page 60
Further reading
[edit]- Ališan, Ġewond (1895) “անգուժատ”, in Haybusak kam haykakan busabaṙutʻiwn [Armenian Botany] (in Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 675
- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “անգուժատ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 49a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “անգժատ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 126a