Անգղ
See also: անգղ
Old Armenian
[edit]
Etymology
[edit]Probably from անգղ (angł, “vulture; handle”).[1]
Proper noun
[edit]Անգղ • (Angł)
- Anglon, Anggh (a fortress, large village, or small town in Tsaghkotn district, Ayrarat province, Armenia)
- Synonym: Անգեղտուն (Angełtun)
- 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʻ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] III:[2][3]
- Իսկ գունդն Հայոց ամենայն օգնականօքն հանդերձ և մոգացն բազմութեամբ յամսեանն չորրորդի եկին հասին յաշխարհն Հայոց, ի գիւղաքաղաք մի մեծ՝ որում անուն էր Անգղ (var. Ագղ, Անկղ)։
- Isk gundn Hayocʻ amenayn ōgnakanōkʻn handerj ew mogacʻn bazmutʻeamb yamseann čʻorrordi ekin hasin yašxarhn Hayocʻ, i giwłakʻałakʻ mi mec, orum anun ēr Angł (var. Agł, Ankł).
- Translation by Robert W. Thomson
- Now the Armenian troops with all their auxiliaries and the crowd of magi arrived in Armenia in the fourth month, at an important town called Angḷ.
- Իսկ գունդն Հայոց ամենայն օգնականօքն հանդերձ և մոգացն բազմութեամբ յամսեանն չորրորդի եկին հասին յաշխարհն Հայոց, ի գիւղաքաղաք մի մեծ՝ որում անուն էր Անգղ (var. Ագղ, Անկղ)։
- 5th century, Łazar Pʻarpecʻi, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] 31:[4][5]
- Եւ այնպէս ձգեալ բռնի զաւուրս գարնանոյն յերկար, մինչև յաւուրս տօթոյն մօտելոյ․ և հասեալ ամիսք տօթոյն ջերմութեան՝ չու արարեալ ամենայն բազմութիւնն Հայոց ի տեղիս հովոց՝ գային հասանէին ի գաւառն որ կոչի Ծաղկուտն, մերձ ի բերդն ամուր, զոր Անգղն անուանեն․ զայն տեղօք արարեալ բանակետեղս արանց՝ դադարէին անդ զաւուրս տօթոյն։
- Ew aynpēs jgeal bṙni zawurs garnanoyn yerkar, minčʻew yawurs tōtʻoyn mōteloy; ew haseal amiskʻ tōtʻoyn ǰermutʻean, čʻu arareal amenayn bazmutʻiwnn Hayocʻ i tełis hovocʻ, gayin hasanēin i gawaṙn or kočʻi Całkutn, merj i berdn amur, zor Angłn anuanen; zayn tełōkʻ arareal banaketełs arancʻ, dadarēin and zawurs tōtʻoyn.
- Translation by Robert W. Thomson
- Thus he was compelled to stretch out the days of spring until the days of the approaching hot weather. When the months of broiling heat arrived, the entire Armenian host set out for cooler places. They came to the province called Całkutn, near to the strong fortress called Angł. In that area the men camped to pass the hot season.
- Եւ այնպէս ձգեալ բռնի զաւուրս գարնանոյն յերկար, մինչև յաւուրս տօթոյն մօտելոյ․ և հասեալ ամիսք տօթոյն ջերմութեան՝ չու արարեալ ամենայն բազմութիւնն Հայոց ի տեղիս հովոց՝ գային հասանէին ի գաւառն որ կոչի Ծաղկուտն, մերձ ի բերդն ամուր, զոր Անգղն անուանեն․ զայն տեղօք արարեալ բանակետեղս արանց՝ դադարէին անդ զաւուրս տօթոյն։
- 7th century, Sebēos, Patmutʻiwnʻ [History] 32:[6][7]
- Ապա եկն Սենիտամ Խոսրով։ Եւ զաւրն Յունաց գումարեալ նստան ի Ծաղկոտանն, մերձ ի գեւղն որ կոչի Անգղն (var. Անկղն), ընդ որ անցանէ գետն Արածանի․ և ի միւս կողմանէ քակեալ զգեւղն՝ ածին ամրութիւն շուրջ զինքեամբ։ […] Իսկ ի բերդին Անգեղ նստուցեալ բերդակալ, և գումարեալ զզաւրս իւր գնաց ինքն ի ներքսագոյն և նուաճեաց զերկիրն ի ծառայութիւն։
- Apa ekn Senitam Xosrov. Ew zawrn Yunacʻ gumareal nstan i Całkotann, merj i gewłn or kočʻi Angłn (var. Ankłn), ənd or ancʻanē getn Aracani; ew i miws kołmanē kʻakeal zgewłn, acin amrutʻiwn šurǰ zinkʻeamb. […] Isk i berdin Angeł nstucʻeal berdakal, ew gumareal zzawrs iwr gnacʻ inkʻn i nerkʻsagoyn ew nuačeacʻ zerkirn i caṙayutʻiwn.
- 1999 translation by Robert W. Thomson
- Then Senitam Khosrov came. The Greek army assembled and settled in Tsałkotn, near to the village called Angł by which the river Aratsani passes. Destroying the village on the other side, they made a fortification around themselves. […] In the fortress of Angł he installed a commander; then gathering his forces he himself marched to the interior and subjected the land.
- Ապա եկն Սենիտամ Խոսրով։ Եւ զաւրն Յունաց գումարեալ նստան ի Ծաղկոտանն, մերձ ի գեւղն որ կոչի Անգղն (var. Անկղն), ընդ որ անցանէ գետն Արածանի․ և ի միւս կողմանէ քակեալ զգեւղն՝ ածին ամրութիւն շուրջ զինքեամբ։ […] Իսկ ի բերդին Անգեղ նստուցեալ բերդակալ, և գումարեալ զզաւրս իւր գնաց ինքն ի ներքսագոյն և նուաճեաց զերկիրն ի ծառայութիւն։
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Alexander Romance :[8][9]
- Եւ անդուստ առեալ զաւրսն՝ եկեալ հասանէր յաշխարհն Մարաց, և ճեպէր զաւրսն մտանել ի Մեծ Հայս։ Եւ զնոսա հաւանեցուցեալ, անցեալ գնաց շատ աւուրս ընդ անջրդի տեղիս և ընդ խորաձորս աւձուտս և ընդ Արիակէ գնացեալ, եկեալ հասանէր ի գետն Արածանի, որ հոսի ծաղկաւէտ լերանցն Անգղայ գաւառին․ և ակունքն է Եփրատայ՝ հանդէպ լերինն Արարատայ, և զնա կարմնջեալ քարուկիր կամարաւք և երկաթի խոզիւք, ընդ որ հրամայեաց զաւրացն անցանել։
- Ew andust aṙeal zawrsn, ekeal hasanēr yašxarhn Maracʻ, ew čepēr zawrsn mtanel i Mec Hays. Ew znosa hawanecʻucʻeal, ancʻeal gnacʻ šat awurs ənd anǰrdi tełis ew ənd xorajors awjuts ew ənd Ariakē gnacʻeal, ekeal hasanēr i getn Aracani, or hosi całkawēt lerancʻn Angłay gawaṙin; ew akunkʻn ē Epʻratay, handēp lerinn Araratay, ew zna karmnǰeal kʻarukir kamarawkʻ ew erkatʻi xoziwkʻ, ənd or hramayeacʻ zawracʻn ancʻanel.
- Translation by Albert M. Wolohojian
- And taking his troops thence, he came to the land of the Medes and hastened to enter great Armenia. And when he had won them over, he traveled on many days through the waterless lands and snake-infested ravines. And having traversed Ariake, he came to the river Aracani, which flows from the flowery hills of the Angł province to the source of the Euphrates opposite the Ararat mountain. And having bridged it with arches and iron bars, he ordered the troops to cross.
- Եւ անդուստ առեալ զաւրսն՝ եկեալ հասանէր յաշխարհն Մարաց, և ճեպէր զաւրսն մտանել ի Մեծ Հայս։ Եւ զնոսա հաւանեցուցեալ, անցեալ գնաց շատ աւուրս ընդ անջրդի տեղիս և ընդ խորաձորս աւձուտս և ընդ Արիակէ գնացեալ, եկեալ հասանէր ի գետն Արածանի, որ հոսի ծաղկաւէտ լերանցն Անգղայ գաւառին․ և ակունքն է Եփրատայ՝ հանդէպ լերինն Արարատայ, և զնա կարմնջեալ քարուկիր կամարաւք և երկաթի խոզիւք, ընդ որ հրամայեաց զաւրացն անցանել։
Usage notes
[edit]The localization of the Tsaghkotn settlement is uncertain. It has been variously identified with what is now Davutköy, Diyadin or Aşağıkargalık, Tutak.
Declension
[edit]r/ł-type
a-type
Alternative forms
[edit]Derived terms
[edit]- Անգեղտուն (Angełtun)
Descendants
[edit]References
[edit]- ^ Hübschmann, Heinrich (1904) “Angeł tun”, in Die altarmenischen Ortsnamen (in German), Strasbourg: Karl J. Trübner, page 399 = Hübschmann, Heinrich (1907) “Անգեղտուն”, in H. B. Pilēzikčean, transl., Hin hayocʻ teġwoy anunnerə [The Old Armenian toponyms] (Azgayin matenadaran; 53) (in Armenian), Vienna: Mekhitarist Press, page 302
- ^ Ełišē (1957) E. Tēr-Minasean, editor, Vasn Vardanay ew hayocʻ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War], Yerevan: Academy Press, page 94
- ^ Thomson, Robert W. (1982) Ełišē, History of Vardan and the Armenian War (Harvard Armenian texts and studies; 5)[1], Cambridge, Massachusetts, London, England: Harvard University Press, page 109
- ^ Łazar Pʻarpecʻi (1904) G. Tēr-Mkrtčʻean and St. Malxasean, editors, Patmutʻiwn Hayocʻ ew tʻułtʻ aṙ Vahan Mamikonean [History of Armenia and Letter to Vahan Mamikonian] (Patmagirkʻ hayocʻ; I.4), Tiflis: Aragatip Mnacʻakan Martiroseancʻi, page 60
- ^ Thomson, Robert W. (1991) The History of Łazar Pʿarpecʿi (Columbia University Program in Armenian Studies. Suren D. Fesjian Academic Publications; 4)[2], Atlanta, Georgia: Scholars Press, page 101
- ^ Sebēos (1979) G. V. Abgaryan, editor, Patmutʻiwn Sebēosi [Sebeos' History], Yerevan: Academy Press, critical text with introduction and commentary, pages 109, 110
- ^ Thomson, Robert W. (1999) The Armenian History attributed to Sebeos (Translated Texts for Historians; 31)[3], historical commentary by James Howard-Johnston; assistance from Tim Greenwood, Liverpool: Liverpool University Press, pages 60, 62
- ^ Simonyan, H. A. (1989) H. G. Baxčʻinyan, editor, Patmutʻiwn Aġekʻsandri Makedonacʻwoy. Haykakan xmbagrutʻyunner [Alexander Romance: Armenian Recensions], Yerevan: Academy Press, pages 199–200
- ^ Wolohojian, Albert M. (1969) The Romance of Alexander the Great by Pseudo-Callisthenes, New York and London: Columbia University Press, pages 87–88
Further reading
[edit]- Eremyan, S. T. (1963) Hayastanə əst “Ašxarhacʻoycʻ”-i (Pʻorj VII dari haykakan kʻartezi verakazmutʻyan žamanakakicʻ kʻartezagrakan himkʻi vra) [Armenia according to Ashkharhatsuyts] (An attempt of reconstructing the 7th century Armenian map on a modern cartographic basis)] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 35b
- Hewsen, Robert H. (2001) Armenia: A historical atlas, Chicago and London: The University of Chicago Press, page 63, map 55 E4
- Hakobyan, Tʻ. X., Melikʻ-Baxšyan, St. T., Barseġyan, H. X. (1986) “Անգղ”, in Hayastani ew harakicʻ šrǰanneri teġanunneri baṙaran [Dictionary of Toponyms of Armenia and Adjacent Regions] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 255b
- Inčičean, Ġukas (1822) Storagrutʻiwn hin Hayastaneaycʻ [A description of ancient Armenia] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 415–416
- Xačʻatryan, Valeri (2015) “Անգեղտուն”, in Hayastani teġanunnerə hay patmičʻneri erkerum [Toponyms of Armenia in the works of Armenian historians] (in Armenian), Yerevan: Nairi, page 22
