կողմնացույց

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Armenian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

կողմ (koġm) +‎ -ա- (-a-) +‎ ցուցանել (cʻucʻanel)

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

կողմնացույց (koġmnacʻuycʻ)

  1. compass
    Synonyms: (rare) բևեռացույց (beweṙacʻuycʻ), (obsolete) բևեռնցուցիչ (beweṙncʻucʻičʻ)
  2. (figuratively) orientation

Declension

[edit]
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative կողմնացույց (koġmnacʻuycʻ) կողմնացույցներ (koġmnacʻuycʻner)
dative կողմնացույցի (koġmnacʻuycʻi) կողմնացույցների (koġmnacʻuycʻneri)
ablative կողմնացույցից (koġmnacʻuycʻicʻ) կողմնացույցներից (koġmnacʻuycʻnericʻ)
instrumental կողմնացույցով (koġmnacʻuycʻov) կողմնացույցներով (koġmnacʻuycʻnerov)
locative կողմնացույցում (koġmnacʻuycʻum) կողմնացույցներում (koġmnacʻuycʻnerum)
definite forms
nominative կողմնացույցը/կողմնացույցն (koġmnacʻuycʻə/koġmnacʻuycʻn) կողմնացույցները/կողմնացույցներն (koġmnacʻuycʻnerə/koġmnacʻuycʻnern)
dative կողմնացույցին (koġmnacʻuycʻin) կողմնացույցներին (koġmnacʻuycʻnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative կողմնացույցս (koġmnacʻuycʻs) կողմնացույցներս (koġmnacʻuycʻners)
dative կողմնացույցիս (koġmnacʻuycʻis) կողմնացույցներիս (koġmnacʻuycʻneris)
ablative կողմնացույցիցս (koġmnacʻuycʻicʻs) կողմնացույցներիցս (koġmnacʻuycʻnericʻs)
instrumental կողմնացույցովս (koġmnacʻuycʻovs) կողմնացույցներովս (koġmnacʻuycʻnerovs)
locative կողմնացույցումս (koġmnacʻuycʻums) կողմնացույցներումս (koġmnacʻuycʻnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative կողմնացույցդ (koġmnacʻuycʻd) կողմնացույցներդ (koġmnacʻuycʻnerd)
dative կողմնացույցիդ (koġmnacʻuycʻid) կողմնացույցներիդ (koġmnacʻuycʻnerid)
ablative կողմնացույցիցդ (koġmnacʻuycʻicʻd) կողմնացույցներիցդ (koġmnacʻuycʻnericʻd)
instrumental կողմնացույցովդ (koġmnacʻuycʻovd) կողմնացույցներովդ (koġmnacʻuycʻnerovd)
locative կողմնացույցումդ (koġmnacʻuycʻumd) կողմնացույցներումդ (koġmnacʻuycʻnerumd)

Adjective

[edit]

կողմնացույց (koġmnacʻuycʻ)

  1. (of a compass needle) showing the direction
    • 1802, Łukas Inčičean, Ašxarhagrutʻiwn čʻoricʻ masancʻ ašxarhi, Asioy, Ewropoy, Apʻrikoy ew Amerikoy [Geography of Four Continents: Asia, Europe, Africa and America] part 4, page 51, (in Google Books):
      ՚Ի 14 նորին ամսոյ՝ գոլով հեռացեալ ՚ի քանարեան կղցեաց առաւել ք՟ 100 փարսախաւ, ետես քոլոմպոս զի սլաքն կողմնացոյց՝ միով աստիճանաւ խոտորէր ը՟ հիւսիսային արևմուտս. []
      ’I 14 norin amsoy, golov heṙacʻeal ’i kʻanarean kłcʻeacʻ aṙawel kʻ. 100 pʻarsaxaw, etes kʻolompos zi slakʻn kołmnacʻoycʻ, miov astičanaw xotorēr ə. hiwsisayin arewmuts. []
      On the 14th of the same month, having departed from the Canary Islands for more than 100 leagues, Columbus observed that the needle showing the direction varied by one degree to the northwest []

Declension

[edit]
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
singular plural
nominative կողմնացույց (koġmnacʻuycʻ) կողմնացույցներ (koġmnacʻuycʻner)
dative կողմնացույցի (koġmnacʻuycʻi) կողմնացույցների (koġmnacʻuycʻneri)
ablative կողմնացույցից (koġmnacʻuycʻicʻ) կողմնացույցներից (koġmnacʻuycʻnericʻ)
instrumental կողմնացույցով (koġmnacʻuycʻov) կողմնացույցներով (koġmnacʻuycʻnerov)
locative կողմնացույցում (koġmnacʻuycʻum) կողմնացույցներում (koġmnacʻuycʻnerum)
definite forms
nominative կողմնացույցը/կողմնացույցն (koġmnacʻuycʻə/koġmnacʻuycʻn) կողմնացույցները/կողմնացույցներն (koġmnacʻuycʻnerə/koġmnacʻuycʻnern)
dative կողմնացույցին (koġmnacʻuycʻin) կողմնացույցներին (koġmnacʻuycʻnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative կողմնացույցս (koġmnacʻuycʻs) կողմնացույցներս (koġmnacʻuycʻners)
dative կողմնացույցիս (koġmnacʻuycʻis) կողմնացույցներիս (koġmnacʻuycʻneris)
ablative կողմնացույցիցս (koġmnacʻuycʻicʻs) կողմնացույցներիցս (koġmnacʻuycʻnericʻs)
instrumental կողմնացույցովս (koġmnacʻuycʻovs) կողմնացույցներովս (koġmnacʻuycʻnerovs)
locative կողմնացույցումս (koġmnacʻuycʻums) կողմնացույցներումս (koġmnacʻuycʻnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative կողմնացույցդ (koġmnacʻuycʻd) կողմնացույցներդ (koġmnacʻuycʻnerd)
dative կողմնացույցիդ (koġmnacʻuycʻid) կողմնացույցներիդ (koġmnacʻuycʻnerid)
ablative կողմնացույցիցդ (koġmnacʻuycʻicʻd) կողմնացույցներիցդ (koġmnacʻuycʻnericʻd)
instrumental կողմնացույցովդ (koġmnacʻuycʻovd) կողմնացույցներովդ (koġmnacʻuycʻnerovd)
locative կողմնացույցումդ (koġmnacʻuycʻumd) կողմնացույցներումդ (koġmnacʻuycʻnerumd)

Further reading

[edit]
  • J̌axǰaxean, Manuēl (1804) “bussola”, in Baṙaran yitalakan lezuē i hay ew i tačik barbaṙ [Dizionario Italiano-Armeno-Turco], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 123b
  • Awgerean, Yarutʻiwn (1821) “compass”, in Baṙaran Angłiarēn ew Hayerēn [A Dictionary English and Armenian]‎[1], with the assistance of John Brand Esqre. A. M., Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 170b
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “կողմնացոյց”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 353b
  • Kʻaǰuni, Manuēl (1893) “կողմնացոյց”, in Baṙgirkʻ aruesticʻ ew gitutʻeancʻ ew gełecʻik dprutʻeancʻ. Hamaṙōt baṙgirkʻ gitutʻeancʻ ew aruesticʻ ew gełecʻik dprutʻeancʻ hayerēn-gałłieren [Dictionary of Arts and Sciences and Belles Lettres. Concise Armenian–French Dictionary of Arts and Sciences and Belles Lettres], volume III (overall work in Old Armenian and French), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 126a