ñiy

See also: niy and niþ

Quechua

Alternative forms

• niy

Noun

ñiy

1. expression, saying

Declension

declension of ñiy

	singular	plural
nominative	ñiy	ñiykuna
accusative	ñiyta	ñiykunata
dative	ñiyman	ñiykunaman
genitive	ñiypa	ñiykunap
locative	ñiypi	ñiykunapi
terminative	ñiykama	ñiykunakama
ablative	ñiymanta	ñiykunamanta
instrumental	ñiywan	ñiykunawan
comitative	ñiynintin	ñiykunantin
abessive	ñiyninnaq	ñiykunannaq
comparative	ñiyhina	ñiykunahina
causative	ñiyrayku	ñiykunarayku
benefactive	ñiypaq	ñiykunapaq
associative	ñiypura	ñiykunapura
distributive	ñiyninka	ñiykunanka
exclusive	ñiylla	ñiykunalla

possessive forms of ñiy

ñuqap - first-person singular

ñuqap (my)	singular	plural
nominative	ñiyniy	ñiyniykuna
accusative	ñiyniyta	ñiyniykunata
dative	ñiyniyman	ñiyniykunaman
genitive	ñiyniypa	ñiyniykunap
locative	ñiyniypi	ñiyniykunapi
terminative	ñiyniykama	ñiyniykunakama
ablative	ñiyniymanta	ñiyniykunamanta
instrumental	ñiyniywan	ñiyniykunawan
comitative	ñiyniynintin	ñiyniykunantin
abessive	ñiyniyninnaq	ñiyniykunannaq
comparative	ñiyniyhina	ñiyniykunahina
causative	ñiyniyrayku	ñiyniykunarayku
benefactive	ñiyniypaq	ñiyniykunapaq
associative	ñiyniypura	ñiyniykunapura
distributive	ñiyniyninka	ñiyniykunanka
exclusive	ñiyniylla	ñiyniykunalla

qampa - second-person singular

qampa (your)	singular	plural
nominative	ñiyniyki	ñiyniykikuna
accusative	ñiyniykita	ñiyniykikunata
dative	ñiyniykiman	ñiyniykikunaman
genitive	ñiyniykipa	ñiyniykikunap
locative	ñiyniykipi	ñiyniykikunapi
terminative	ñiyniykikama	ñiyniykikunakama
ablative	ñiyniykimanta	ñiyniykikunamanta
instrumental	ñiyniykiwan	ñiyniykikunawan
comitative	ñiyniykintin	ñiyniykikunantin
abessive	ñiyniykinnaq	ñiyniykikunannaq
comparative	ñiyniykihina	ñiyniykikunahina
causative	ñiyniykirayku	ñiyniykikunarayku
benefactive	ñiyniykipaq	ñiyniykikunapaq
associative	ñiyniykipura	ñiyniykikunapura
distributive	ñiyniykinka	ñiyniykikunanka
exclusive	ñiyniykilla	ñiyniykikunalla

paypa - third-person singular

paypa (his/her/its)	singular	plural
nominative	ñiynin	ñiyninkuna
accusative	ñiyninta	ñiyninkunata
dative	ñiyninman	ñiyninkunaman
genitive	ñiyninpa	ñiyninkunap
locative	ñiyninpi	ñiyninkunapi
terminative	ñiyninkama	ñiyninkunakama
ablative	ñiyninmanta	ñiyninkunamanta
instrumental	ñiyninwan	ñiyninkunawan
comitative	ñiyninintin	ñiyninkunantin
abessive	ñiyninninnaq	ñiyninkunannaq
comparative	ñiyninhina	ñiyninkunahina
causative	ñiyninrayku	ñiyninkunarayku
benefactive	ñiyninpaq	ñiyninkunapaq
associative	ñiyninpura	ñiyninkunapura
distributive	ñiynininka	ñiyninkunanka
exclusive	ñiyninlla	ñiyninkunalla

ñuqanchikpa - first-person inclusive plural

ñuqanchikpa (our(incl))	singular	plural
nominative	ñiyninchik	ñiyninchikkuna
accusative	ñiyninchikta	ñiyninchikkunata
dative	ñiyninchikman	ñiyninchikkunaman
genitive	ñiyninchikpa	ñiyninchikkunap
locative	ñiyninchikpi	ñiyninchikkunapi
terminative	ñiyninchikkama	ñiyninchikkunakama
ablative	ñiyninchikmanta	ñiyninchikkunamanta
instrumental	ñiyninchikwan	ñiyninchikkunawan
comitative	ñiyninchiknintin	ñiyninchikkunantin
abessive	ñiyninchikninnaq	ñiyninchikkunannaq
comparative	ñiyninchikhina	ñiyninchikkunahina
causative	ñiyninchikrayku	ñiyninchikkunarayku
benefactive	ñiyninchikpaq	ñiyninchikkunapaq
associative	ñiyninchikpura	ñiyninchikkunapura
distributive	ñiyninchikninka	ñiyninchikkunanka
exclusive	ñiyninchiklla	ñiyninchikkunalla

ñuqaykup - first-person exclusive plural

ñuqaykup (our(excl))	singular	plural
nominative	ñiyniyku	ñiyniykukuna
accusative	ñiyniykuta	ñiyniykukunata
dative	ñiyniykuman	ñiyniykukunaman
genitive	ñiyniykupa	ñiyniykukunap
locative	ñiyniykupi	ñiyniykukunapi
terminative	ñiyniykukama	ñiyniykukunakama
ablative	ñiyniykumanta	ñiyniykukunamanta
instrumental	ñiyniykuwan	ñiyniykukunawan
comitative	ñiyniykuntin	ñiyniykukunantin
abessive	ñiyniykunnaq	ñiyniykukunannaq
comparative	ñiyniykuhina	ñiyniykukunahina
causative	ñiyniykurayku	ñiyniykukunarayku
benefactive	ñiyniykupaq	ñiyniykukunapaq
associative	ñiyniykupura	ñiyniykukunapura
distributive	ñiyniykunka	ñiyniykukunanka
exclusive	ñiyniykulla	ñiyniykukunalla

qamkunap - second-person plural

qamkunap (your(pl))	singular	plural
nominative	ñiyniykichik	ñiyniykichikkuna
accusative	ñiyniykichikta	ñiyniykichikkunata
dative	ñiyniykichikman	ñiyniykichikkunaman
genitive	ñiyniykichikpa	ñiyniykichikkunap
locative	ñiyniykichikpi	ñiyniykichikkunapi
terminative	ñiyniykichikkama	ñiyniykichikkunakama
ablative	ñiyniykichikmanta	ñiyniykichikkunamanta
instrumental	ñiyniykichikwan	ñiyniykichikkunawan
comitative	ñiyniykichiknintin	ñiyniykichikkunantin
abessive	ñiyniykichikninnaq	ñiyniykichikkunannaq
comparative	ñiyniykichikhina	ñiyniykichikkunahina
causative	ñiyniykichikrayku	ñiyniykichikkunarayku
benefactive	ñiyniykichikpaq	ñiyniykichikkunapaq
associative	ñiyniykichikpura	ñiyniykichikkunapura
distributive	ñiyniykichikninka	ñiyniykichikkunanka
exclusive	ñiyniykichiklla	ñiyniykichikkunalla

paykunap - third-person plural

paykunap (their)	singular	plural
nominative	ñiyninku	ñiyninkukuna
accusative	ñiyninkuta	ñiyninkukunata
dative	ñiyninkuman	ñiyninkukunaman
genitive	ñiyninkupa	ñiyninkukunap
locative	ñiyninkupi	ñiyninkukunapi
terminative	ñiyninkukama	ñiyninkukunakama
ablative	ñiyninkumanta	ñiyninkukunamanta
instrumental	ñiyninkuwan	ñiyninkukunawan
comitative	ñiyninkuntin	ñiyninkukunantin
abessive	ñiyninkunnaq	ñiyninkukunannaq
comparative	ñiyninkuhina	ñiyninkukunahina
causative	ñiyninkurayku	ñiyninkukunarayku
benefactive	ñiyninkupaq	ñiyninkukunapaq
associative	ñiyninkupura	ñiyninkukunapura
distributive	ñiyninkunka	ñiyninkukunanka
exclusive	ñiyninkulla	ñiyninkukunalla

Verb

ñiy

1. (transitive) to say, to tell, to speak, to sound, to express
2. (transitive) to mean

Conjugation

    Conjugation of ñiy

infinitive			ñiy
agentive			ñiq
present participle			ñispa
past participle			ñisqa
future participle			ñina
		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person inclusive	1st person exclusive	2nd person	3rd person
indicative		ñuqa	qam	pay	ñuqanchik	ñuqayku	qamkuna	paykuna
	present	ñini	ñinki	ñin	ñinchik	ñiyku	ñinkichik	ñinku
	past (experienced)	ñirqani	ñirqanki	ñirqan	ñirqanchik	ñirqaniku	ñirqankichik	ñirqanku
	past (reported)	ñisqani	ñisqanki	ñisqan	ñisqanchik	ñisqaniku	ñisqankichik	ñisqanku
	future	ñisaq	ñinki	ñinqa	ñisunchik	ñisaqku	ñinkichik	ñinqaku
imperative		—	qam	pay	—	—	qamkuna	paykuna
	affirmative		ñiy	ñichun			ñiychik	ñichunku
	negative		ama ñiychu	ama ñichunchu			ama ñiychikchu	ama ñichunkuchu

Derived terms

• ama ñiy
• miyaw ñiy