kalkmak

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Turkish

[edit]

Etymology

[edit]

From Ottoman Turkish قالقمق (kalkmak, “to rise, ascend, get up, become erect, become annulled”), emphatic form Proto-Turkic *Kạl(ï)- (“to rise”).[1] Compare Mongolian халих (xalix, “to soar, fly”). (Can this(+) etymology be sourced?)

cognates

Cognate with Old Uyghur [script needed] (kalı-, “to rise in the air”), Karakhanid [script needed] (kalɨ̄māk, “to buck, jump”), Azerbaijani qalxmaq (“to rise, ascend, get up”), Bashkir ҡалҡыу (qalqıw, “to rise”), Kazakh қалқу (qalqu, “to soar”), Kyrgyz калкуу (kalkuu, “to float”), Southern Altai калыыр (kalïïr, “to jump, hop”), Tatar калку (qalku, “to rise”), Turkmen galkmak (“to rise”), Tuvan халыыр (xalıır, “to jump, run”), Uzbek qalqmoq (“to rise, swell, jump”), Yakut кылый (kılıy, “to hop along”).

Pronunciation

[edit]
  • Audio:(file)

Verb

[edit]

kalkmak (third-person singular simple present kalkar)

  1. (intransitive) to go up, rise; become erect
    Tartının bir ucuna yük bindirir isen öbür ucu kalkar. ― If you load one side of a balance scale the other side will rise.
    Kartal kalkar dal sarkar, dal sarkar kartal kalkar. ― The eagle rises the branch sinks, the branch sinks the eagle rises. (A tongue twister)
  2. (intransitive) to stand up, rise to one's feet, get up
    ayağa kalkmak ― to stand up
  3. (intransitive) to get up, wake up, get out of bed
    Körle yatan şaşı kalkar. ― One who sleeps with the blind will wake up squint-eyed. (A proverb)
  4. (intransitive, for a train, plane, bus, ship) to leave, depart, take off
  5. (intransitive) to rise, come loose, peel off
  6. (intransitive) to go out of use, to be annulled, be repealed, be abolished

Conjugation

[edit]
Conjugation of kalkmak (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive kalkmak
impersonal participle imperfective kalkan
perfective kalkmış
prospective kalkacak
personal participle non-prospective kalktığım kalktığın kalktığı kalktığımız kalktığınız kalktıkları
prospective kalkacağım kalkacağın kalkacağı kalkacağımız kalkacağınız kalkacakları
verbal noun kalkma
way of doing kalkış
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist kalkarım kalkarsın kalkar kalkarız kalkarsınız kalkarlar
imperfective kalkıyorum kalkıyorsun kalkıyor kalkıyoruz kalkıyorsunuz kalkıyorlar
past perfective kalktım kalktın kalktı kalktık kalktınız kalktılar
imperfective kalkıyordum kalkıyordun kalkıyordu kalkıyorduk kalkıyordunuz kalkıyorlardı (or kalkıyordular)
future kalkacağım kalkacaksın kalkacak kalkacağız kalkacaksınız kalkacaklar
inferential perfective kalkmışım kalkmışsın kalkmış kalkmışız kalkmışsınız kalkmışlar
aorist kalkarmışım kalkarmışsın kalkarmış kalkarmışız kalkarmışsınız kalkarlarmış (or kalkarmışlar)
imperfective kalkıyormuşum kalkıyormuşsun kalkıyormuş kalkıyormuşuz kalkıyormuşsunuz kalkıyorlarmış
conditional simple kalksam kalksan kalksa kalksak kalksanız kalksalar
perfective kalksaydım kalksaydın kalksaydı kalksaydık kalksaydınız kalksaydılar
optative kalkayım kalkasın kalka kalkalım kalkasınız kalkalar
progressive kalkmaktayım kalkmaktasın kalkmakta kalkmaktayız kalkmaktasınız kalkmaktalar
necessitative kalkmalıyım kalkmalısın kalkmalı kalkmalıyız kalkmalısınız kalkmalılar
imperative kalk kalksın kalkın kalksınlar
Positive interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist kalkar mıyım? kalkar mısın? kalkar mı? kalkar mıyız? kalkar mısınız? kalkarlar mı?
imperfective kalkıyor muyum? kalkıyor musun? kalkıyor mu? kalkıyor muyuz? kalkıyor musunuz? kalkıyorlar mı?
past perfective kalktım mı? kalktın mı? kalktı mı? kalktık mı? kalktınız mı? kalktılar mı?
imperfective kalkıyor muydum? kalkıyor muydun? kalkıyor muydu? kalkıyor muyduk? kalkıyor muydunuz? kalkıyorlar mıydı?
future kalkacak mıyım? kalkacak mısın? kalkacak mı? kalkacak mıyız? kalkacak mısınız? kalkacaklar mı?
inferential perfective kalkmış mıyım? kalkmış mısın? kalkmış mı? kalkmış mıyız? kalkmış mısınız? kalkmışlar mı?
aorist kalkar mıymışım? kalkar mıymışsın? kalkar mıymış? kalkar mıymışız? kalkar mıymışsınız? kalkarlar mıymış?
imperfective kalkıyor muymuşum? kalkıyor muymuşsun? kalkıyor muymuş? kalkıyor muymuşuz? kalkıyor muymuşsunuz? kalkıyorlar mıymış?
conditional simple kalksam mı? kalksan mı? kalksa mı? kalksak mı? kalksanız mı? kalksalar mı?
perfective kalksa mıydım? kalksa mıydın? kalksa mıydı? kalksa mıydık? kalksa mıydınız? kalksalar mıydı?
progressive kalkmakta mıyım? kalkmakta mısın? kalkmakta mı? kalkmakta mıyız? kalkmakta mısınız? kalkmaktalar mı?
necessitative kalkmalı mıyım? kalkmalı mısın? kalkmalı mı? kalkmalı mıyız? kalkmalı mısınız? kalkmalılar mı?
Negative declarative
infinitive kalkmamak
impersonal participle imperfective kalkmayan
perfective kalkmamış
prospective kalkmayacak
personal participle non-prospective kalkmadığım kalkmadığın kalkmadığı kalkmadığımız kalkmadığınız kalkmadıkları
prospective kalkmayacağım kalkmayacağın kalkmayacağı kalkmayacağımız kalkmayacağınız kalkmayacakları
verbal noun kalkmama
way of doing kalkmayış
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist kalkmam kalkmazsın kalkmaz kalkmayız kalkmazsınız kalkmazlar
imperfective kalkmıyorum kalkmıyorsun kalkmıyor kalkmıyoruz kalkmıyorsunuz kalkmıyorlar
past perfective kalkmadım kalkmadın kalkmadı kalkmadık kalkmadınız kalkmadılar
imperfective kalkmıyordum kalkmıyordun kalkmıyordu kalkmıyorduk kalkmıyordunuz kalkmıyorlardı
future kalkmayacağım kalkmayacaksın kalkmayacak kalkmayacağız kalkmayacaksınız kalkmayacaklar
inferential perfective kalkmamışım kalkmamışsın kalkmamış kalkmamışız kalkmamışsınız kalkmamışlar
aorist kalkmazmışım kalkmazmışsın kalkmazmış kalkmazmışız kalkmazmışsınız kalkmazlarmış
imperfective kalkmıyormuşum kalkmıyormuşsun kalkmıyormuş kalkmıyormuşuz kalkmıyormuşsunuz kalkmıyorlarmış
conditional simple kalkmasam kalkmasan kalkmasa kalkmasak kalkmasanız kalkmasalar
perfective kalkmasaydım kalkmasaydın kalkmasaydı kalkmasaydık kalkmasaydınız kalkmasaydılar
optative kalkmayayım kalkmayasın kalkmaya kalkmayalım kalkmayasınız kalkmayalar
progressive kalkmamaktayım kalkmamaktasın kalkmamakta kalkmamaktayız kalkmamaktasınız kalkmamaktalar
necessitative kalkmamalıyım kalkmamalısın kalkmamalı kalkmamalıyız kalkmamalısınız kalkmamalılar
imperative kalkma kalkmasın kalkmayın kalkmasınlar
Negative interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist kalkmaz mıyım? kalkmaz mısın? kalkmaz mı? kalkmaz mıyız? kalkmaz mısınız? kalkmazlar mı?
imperfective kalkmıyor muyum? kalkmıyor musun? kalkmıyor mu? kalkmıyor muyuz? kalkmıyor musunuz? kalkmıyorlar mı?
past perfective kalkmadım mı? kalkmadın mı? kalkmadı mı? kalkmadık mı? kalkmadınız mı? kalkmadılar mı?
imperfective kalkmıyor muydum? kalkmıyor muydun? kalkmıyor muydu? kalkmıyor muyduk? kalkmıyor muydunuz? kalkmıyorlar mıydı?
future kalkmayacak mıyım? kalkmayacak mısın? kalkmayacak mı? kalkmayacak mıyız? kalkmayacak mısınız? kalkmayacaklar mı?
inferential perfective kalkmamış mıyım? kalkmamış mısın? kalkmamış mı? kalkmamış mıyız? kalkmamış mısınız? kalkmamışlar mı?
aorist kalkmaz mıymışım? kalkmaz mıymışsın? kalkmaz mıymış? kalkmaz mıymışız? kalkmaz mıymışsınız? kalkmazlar mıymış?
imperfective kalkmıyor muymuşum? kalkmıyor muymuşsun? kalkmıyor muymuş? kalkmıyor muymuşuz? kalkmıyor muymuşsunuz? kalkmıyorlar mıymış?
conditional simple kalkmasam mı? kalkmasan mı? kalkmasa mı? kalkmasak mı? kalkmasanız mı? kalkmasalar mı?
perfective kalkmasa mıydım? kalkmasa mıydın? kalkmasa mıydı? kalkmasa mıydık? kalkmasa mıydınız? kalkmasalar mıydı?
progressive kalkmamakta mıyım? kalkmamakta mısın? kalkmamakta mı? kalkmamakta mıyız? kalkmamakta mısınız? kalkmamaktalar mı?
necessitative kalkmamalı mıyım? kalkmamalı mısın? kalkmamalı mı? kalkmamalı mıyız? kalkmamalı mısınız? kalkmamalılar mı?

Synonyms

[edit]

Derived terms

[edit]
[edit]

References

[edit]
  1. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*Kạl(ɨ)-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=kalkmak&oldid=80840679"