bywać

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *byvàti. By surface analysis, być +‎ -wać. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɨvat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɨvat͡ɕ/

Verb

bywać impf

1. (attested in Masovia) used with the past participle to form the present and past passive tenses of verbs
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 28:

     Thacy slostnyczy przes thakee zachoczczow myenyenye wyzwalyaany biwaly (huiusmodi malefactores per eandem nominationem a poena liberabantur)

     [Tacy złostnicy przez takie zachodźcow mienienie wyzwalani bywali (huiusmodi malefactores per eandem nominationem a poena liberabantur)]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 99:

     Przes wschitky, gysch przi they przissyąndze syedzeli albo przistali, milczano bywalo (per omnes assidentes vel astantes iuramento tacebatur)

     [Przez wszytki, jiż przy tej przysiędze siedzieli albo przystali, milczano bywało (per omnes assidentes vel astantes iuramento tacebatur)]

   • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)‎^[1], page 233:

     Vkazana tobe biwa miloszcziwa

     [Ukazana tobie bywa miłościwa]

2. (copulative) copulative in compound predicates
   • 1901 [Middle of the 15th century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 427:

     [Trzecie odzie]nye, to yest yedwa[bne], [b]ywa s chrobakow (tertium vestimentum scilicet sericum, quod sit de vermibus)

     [[Trzecie odzie]nie, to jest jedwa[bne], [b]ywa z chrobakow (tertium vestimentum scilicet sericum, quod sit de vermibus)]

3. frequentative of być
   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 5, 8:

     Ti wszitky scyeszki sø my iawni, bom gymy czøsto chodzil, a biwalem v Gabela brata waszego (et mansi apud Gabelum fratrem nostrum)

     [Ty wszytki ścieżki są mi jawny, bom jimi często chodził a bywałem u Gabela brata waszego (et mansi apud Gabelum fratrem nostrum)]

4. (attested in Lesser Poland) to linger; to remain
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 20:

     Odkupi w pocoiu duszø moiø od tich, gich (pro gisz) se bliszø ku mne, bo medzy welmi bywal se mnø (quoniam inter multos erant mecum)

     [Odkupi w pokoju duszę moję od tych, jiż sie bliżą ku mnie, bo miedzy wielmi bywal[i] se mną (quoniam inter multos erant mecum)]

5. (attested in Masovia) to happen; to occur
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 28:

     Czanstokrocz bywa (plerumque fit), ysz... nyekthorzy... przes baklywoscz... wycząnstwo obikli odnoszycz

     [Częstokroć bywa (plerumque fit), iż... niektorzy... przez bakliwość... wicięstwo obykli odnosić]

6. to befall, to fall to
   • 1853 [End of the 15th century], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 139:

     Yelye dny do roką bywa, thele lath Szandomyrz odpustow myewa

     [Jele dni do roka bywa, tele lat Sędomirz odpustow miewa]

7. (attested in) to arise
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[4], Krakow, page 12a:

     Sz nesktorego szyna slodzeg byua, kostarsz y pyganicza, a s dzefkicz tesze mnogdy sla szona byua

     [Z nie z ktorego syna złodziej bywa, kostarz i pijanica, a z dziewkić teże mnogdy zła żona bywa]

8. to take place
   • 1886 [c. 1455-1460], Emil Kałużniacki, editor, Die polnische Recension der Magdeburger Urtheile und die einschlägigen deutschen, lateinischen und czechischen Sammlungen, page 200:

     We trzych wylkych sandzech, gdy bywayą gyeden na szwyathego Iana y Pawla dzyen, ... gdy burgrabya szyedzy na sąndze..., gyest wyna osszmdzyeszath szelągow

     [We trzech wi[e]lkich sądziech, gdy bywają jeden na Świętego Jana i Pawła dzień, ... gdy burgrabia siedzi na sądzie..., jest wina ośmdziesiąt szelągow]

Derived terms

verbs

• dobywać impf, dobyć pf
• nabywać impf, nabyć pf
• odbywać impf, odbyć pf
• pozbywać impf, pozbyć pf
• przebywać impf, przebyć pf
• przybywać impf
• ubywać impf, ubyć pf
• wydobywać impf, wydobyć pf
• zbywać impf, zbyć pf

 

Descendants

• Polish: bywać
• Silesian: bywać

References

• Boryś, Wiesław (2005) “bywać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “bywać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bywać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bywać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish bywać. By surface analysis, być +‎ -wać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbɘ.vat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbɨ.vat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘvat͡ɕ
• Syllabification: by‧wać

Verb

bywać impf (indeterminate, frequentative, imperfective być)

1. (intransitive, copulative) frequentative of być

   On bywa całkiem wredny. ― He can be pretty mean.

   Bywam w kinie. ― I frequent the movie theater.

Conjugation

Conjugation of bywać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		bywać
present tense	1st	bywam			bywamy
	2nd	bywasz			bywacie
	3rd	bywa			bywają
	impersonal	bywa się
past tense	1st	bywałem, -(e)m bywał	bywałam, -(e)m bywała	bywałom, -(e)m bywało	bywaliśmy, -(e)śmy bywali	bywałyśmy, -(e)śmy bywały
	2nd	bywałeś, -(e)ś bywał	bywałaś, -(e)ś bywała	bywałoś, -(e)ś bywało	bywaliście, -(e)ście bywali	bywałyście, -(e)ście bywały
	3rd	bywał	bywała	bywało	bywali	bywały
	impersonal	bywano
future tense	1st	będę bywał, będę bywać	będę bywała, będę bywać	będę bywało, będę bywać	będziemy bywali, będziemy bywać	będziemy bywały, będziemy bywać
	2nd	będziesz bywał, będziesz bywać	będziesz bywała, będziesz bywać	będziesz bywało, będziesz bywać	będziecie bywali, będziecie bywać	będziecie bywały, będziecie bywać
	3rd	będzie bywał, będzie bywać	będzie bywała, będzie bywać	będzie bywało, będzie bywać	będą bywali, będą bywać	będą bywały, będą bywać
	impersonal	będzie bywać się
conditional	1st	bywałbym, bym bywał	bywałabym, bym bywała	bywałobym, bym bywało	bywalibyśmy, byśmy bywali	bywałybyśmy, byśmy bywały
	2nd	bywałbyś, byś bywał	bywałabyś, byś bywała	bywałobyś, byś bywało	bywalibyście, byście bywali	bywałybyście, byście bywały
	3rd	bywałby, by bywał	bywałaby, by bywała	bywałoby, by bywało	bywaliby, by bywali	bywałyby, by bywały
	impersonal	bywano by
imperative	1st	niech bywam			bywajmy
	2nd	bywaj			bywajcie
	3rd	niech bywa			niech bywają
active adjectival participle		bywający	bywająca	bywające	bywający	bywające
contemporary adverbial participle		bywając
verbal noun		bywanie

Derived terms

adjectives

• bywały

 

interjections

• bywaj
• bywaj zdrów

 

nouns

• bywalec

 

verbs

• dobywać impf, dobyć pf
• nabywać impf, nabyć pf
• obywać impf, obyć pf
• odbywać impf, odbyć pf
• pozbywać impf, pozbyć pf
• przebywać impf, przebyć pf
• przybywać impf, przybyć pf
• ubywać impf, ubyć pf
• wydobywać impf, wydobyć pf
• wyzbywać impf, wyzbyć pf
• zbywać impf, zbyć pf
• zdobywać impf, zdobyć pf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bywać is one of the most used words in Polish, appearing 23 times in scientific texts, 0 times in news, 16 times in essays, 19 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 80 times, making it the 800th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• bywać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bywać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bywać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “BYWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.12.2021
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bywać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bywać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bywać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 248
• bywać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish bywać. By surface analysis, być +‎ -wać.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɪ.vat͡ɕ/
• Rhymes: -ɪvat͡ɕ
• Syllabification: by‧wać

Verb

bywać impf (indeterminate, frequentative, imperfective być)

1. (intransitive, copulative) frequentative of być

Conjugation

Conjugation of bywać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		bywać
present tense	1st	bywōm			bywōmy
	2nd	bywŏsz			bywŏcie
	3rd	bywŏ			bywajōm
past tense	1st	bywołch, bywołech, bywoł żech	bywałach bywała żech	bywałoch1) bywało żech1)	bywalimy, bywalichmy	bywałymy, bywałychmy
	2nd	bywołś, bywołeś, bywoł żeś	bywałaś bywała żeś	bywałoś1) bywało żeś1)	bywaliście, bywali żeście	bywałyście, bywały żeście
	3rd	bywoł	bywała	bywało	bywali	bywały
future tense	1st	bydã bywoł, bydã bywać	bydã bywała, bydã bywać	bydã bywało,1) bydã bywać	bydymy bywali, bydymy bywać	bydymy bywały, bydymy bywać
	2nd	bydziesz bywoł, bydziesz bywać	bydziesz bywała, bydziesz bywać	bydziesz bywało,1) bydziesz bywać	bydziecie bywali, bydziecie bywać	bydziecie bywały, bydziecie bywać
	3rd	bydzie bywoł, bydzie bywać	bydzie bywała, bydzie bywać	bydzie bywało, bydzie bywać	bydōm bywali, bydōm bywać	bydōm bywały, bydōm bywać
pluperfect tense2)	1st	bōłch bywoł, bōłech bywoł, bōł żech bywoł	byłach bywała była żech bywała	byłoch bywało1) było żech bywało1)	byli my bywali, bylichmy bywali	były my bywały, byłychmy bywały
	2nd	bōłś bywoł, bōłeś bywoł, bōł żeś bywoł	byłaś bywała była żeś bywała	byłoś bywało1) było żeś bywało1)	byliście bywali, byli żeście bywali	byłyście bywały, były żeście bywały
	3rd	bōł bywoł	była bywała	było bywało1)	były my bywali, byłychmy bywali	były bywały
conditional	1st	bych bywoł	bych bywała	byście bywali	by my bywały, bychmy bywały
	2nd	byś bywoł	byś bywała	byście bywali	byście bywały
	3rd	by bywoł	by bywała	by bywało	by bywali	by bywały
imperative	1st	niych bywōm			bywejmy
	2nd	bywej			bywejcie
	3rd	niych bywŏ			niych bywajōm
active adjectival participle		bywajōncy	bywajōncŏ	bywajōnce	bywajōncy	bywajōnce
verbal noun		bywanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

• bywać in silling.org
• Aleksandra Wencel (2023) “bywać”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 96