Appendix:Pagan dialects from Narew

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

The following is a reproduction of the alleged Polish-Yotvingian glossary "Pagan dialects from Narew" (Pogańske gwary z Narewu) discovered in the 1970s. Since the original manuscript was lost, this is based on the notes made by its discoverer Viačaslau Zinou, and therefore there are likely to be errors.

There is not a consensus among the scholars that the language is indeed Yotvingian/Sudovian, the Western Baltic language. An alternative theory claims that it is a local dialect of Lithuanian influenced by Yiddish.

The glossary can be found in the following sources:

  • Zigmas Zinkevičius (1984) “Польско-ятвяжский словарик? [A Polish-Yotvingian dictionary?]”, in Балто-славянские исследования 1983[1] (in Russian), volume 4, number 5, Moscow: Наука, archived from the original on 2021-10-21
  • Zigmas Zinkevičius (1985) “Lenkų-jotvingių žodynėlis? [A Polish-Yotvingian dictionary?]”, in Baltistica[2] (in Lithuanian), volume 21, number 1, Vilnius: VU, →DOI
  • Zigmas Zinkevičius (1985) “Lenkų-jotvingių žodynėlis? (tęsinys) [A Polish-Yotvingian dictionary? (continued)]”, in Baltistica[3] (in Lithuanian), volume 21, number 2, Vilnius: VU, →DOI

The second article includes a scan.

Pagan dialects from Narew
Number Polish Gloss English Old Prussian Lithuanian Notes
1 ja I as àš
2 ty tu thou, you
3 chcieć wułd want
4 on he jiẽ
5 zęb dontiʃ tooth
6 głowa kałfa head
7 noga kaj foot, leg
8 ręka hantuʃ hand, arm
9 brzuch wendoriʃ belly, stomach
10 drzewo mejdo tree
11 żyć giwatti live
12 ziemie zem land
13 dawać dodi give, allow
14 ʃiekera tirtiʃ axe
15 broda ʃmakra beard, chin
16 wieʃ aucima village, countryside
17 ryby żuwo fish
18 pan wiroʃ sir
19 kobieta wirba woman
20 deszcz letʃ rain
21 tylko tik just, only
22 wiotr winta wind
23 woda auu water
24 niedzwedz łukaʃ bear
25 wilk wułks wolf
26 jełen brid deer
27 iłe ʃik how much
28 bagno puro swamp
29 góra kauni mountain
30 kto kit who
31 szczęście łauma happiness, luck
32 wola łauʃa will, volition
33 przeciw praʃ against
34 słowo ward word
35 mówić taurit say, talk
36 więc maiaʃ therefore
37 powiedź paʃauk tell!
38 ufać tibt trust, rely on
39 twardy kit hard
40 noć nakt night
41 ałie bat but
42 dzień dinʃ day
43 brać emt take
44 mieć turd have
45 płakać wajrid cry
46 dziewczyna mejdo girl
47 nos naʃiʃ nose
48 bez ʃjałe without?
elderberry? lilac?
49 sosna puʃe pine
50 jodłowića egłe fir, spruce?
51 można gełi be possible; can
52 wina cauta guilt, fault
53 widzieć zurdit see
54 patrzyć mact look
55 na, do an ant
56 w, do ii at, to
57 bóg deuʃ god
58 las miʃzta forest
59 myśłeć pratat think
60 piorko ʃpiła feather, pen
61 wedzieć gindi know
62 kśięrzyc monda moon
63 włosy laugi hair
64 ptak paud bird
65 chodzić ejd go, walk
66 szedł ejo he went
67 chować ʃłibd hide, conceal
68 będę buʃ I will be
69 ognisko ugne bonfire, fire
70 pogańske Pjarkuʃ (pagan gods?)
71 pogańske łaume (pagan gods?)
72 krzyrzacy guti Teutonic Knights
73 moʃkałi drygi Muscovites, Russians
74 czekać łaud wait
75 czemu kandi why, for what
76 rodzić gemd give birth
77 buśieł garʃ stork
78 lisa łapʃ fox
79 zając zagʃ hare
80 słuchać hirdet listen
81 tęcza argikaʃ rainbow
82 ćiąć piaud cut
83 sam patʃ oneself
84 sami pati oneself
85 robić radid work
86 długa iłg long
87 kochać
miłować
miłdat love, cherish
88 łeżać gułd lie down
89 brzoza birʃ birch
90 ʃwińa kuma pig
91 powietrze aiʃ air
92 rzeka upa river
93 ezero ziro lake
94 koń zirgo horse
95 lodź ławe boat
96 rzeka Narew Naura Narew
97 praca rada work
98 polak mażugaʃ Pole
99 matka ate mother
100 ojceć tewʃ father
101 dzieci barnaj children
102 wrzystko wiʃa everything, all
103 ten taʃ this
104 słóńcie ʃała sun
105 przyciśni ʃaʃpriziz(a?) press!
106 begać ʃkraid run
107 czas ajki time
108 jabłko ałm apple
109 dla mni man for me
110 moje mano my
111 walka karo combat
112 pokój mera peace
113 kamień akmi stone
114 wargi łibaj lips
115 ocze augi eyes
116 koniec ajga end
117 kończyć ajgd end
118 inny cit another
119 drugi andar other, second
120 trawa zil grass
121 pierśi pikra chest
122 pamiętać pramind remember
123 umrzeć mort die
124 język wałda language
125 cicho kajłi quietly
126 szlach weda trail
127 pływać łaudt swim, float, sail
128 diabał tuołiʃ devil
129 mały maz small
130 wiełki łełʃ big
131 wiełe daug many
132 burza wiiʃ storm
133 człowiek mard person
134 ciemno dumo dark
135 piosienka daina song
136 spiewać dainid sing
137 lud taud people, folk
138 tata paderʃ dad
139 dym arʃ smoke
140 pić terd drink
141 eść ezd eat
142 źwierz wirza beast
143 pózno auli late
144 ja estem irm I am
145 grzyby ʃini mushrooms
146 mięso fała meat
147 szukać ʃibd search
148 rzucać narʃad throw
149 dziura ʃuła hole
150 dom chad house
151 bydło pesi cattle
152 pios kuo dog
153 przez par through
154 także je also
155 było wał was
156 sowa puc owl
157 wrona kraugiʃ crow
158 orzeł adłiʃ eagle
159 światło łajcha light
160 śiedzieć ʃid sit
161 obok paʃ beside, near
162 czarny mełno black
163 żułty zełd yellow
164 bieły bałtaʃ white
165 czerwony raude red
166 źimno kałdi cold
167 gorące tarmi hot
168 łiść płatʃ leaf
169 nóż ʃworʃtiʃ knife
170 młody iauniʃ young
171 stary ʃenʃ old
172 zmija ʃerpine snake
173 jenom anłi only?
174 jeden anʃ one
175 dwa duo two
176 trzy triʃ three
177 cztery teter four
178 pięć pank five
179 sześć sziasz six
180 sedem geptiʃ seven
181 osiem aktiʃ eight
182 łąka wiza meadow
183 dobrze buni well
184 dobry pagiʃ good
185 dąb ejchol oak
186 kwiat fłumʃ flower
187 co kar what
188 pałić degt burn
189 do góry auchʃ upward
190 wzrastać augd grow, increase
191 korzeń wurc root
192 nowy nau new
193 sen seno sleep, dream
194 spać ʃłaubd sleep
195 bardzo łaba very
196 zdrowie wałtida health
197 potom ʃpot then, afterwards
198 zwycie, żywać wikruoti ?
199 skóra a...oʃ (atoʃ?) skin, leather
200 krew ʃi...ga (sikga?) blood
201 nasz m...tar (muʃtar?) our
202 silny ʃt...r (str?) strong
203 prawy dag...ʃ (dagks?) right (direction)
204 trzeba wa... (wa?) be necessary
205 imię nom...ʃ (nomos?) name
206 bośiań aucm stork A misreading of Russian аист (aist).
207 bośiań gerwe stork
208 bośiań ʃterkaʃ stork
209 buśieł garʃ stork
210 żuraw ʃterkaʃ crane
211 żuraw garʃ crane
212 matecznik gyr primeval forest, nature reserve
213 prosto rekti directly
214 rodzina
wujki
wujenki
gimna family
uncles
aunts
215 zdrowe
wyczucie
iauda health
feeling